66. باب البیان والتّعریف ولزوم الحجّة
این باب دارای شش حدیث است که آقای بهبودی هیچ یک از احادیث این باب، جُز حدیث اول را صحیح ندانسته است. مجلسی نیز حدیث 2 و 5 را مجهول و 3 و 4 را حسن موثّق و 6 را مرفوع دانسته است.
* حدیث 1- مجلسی سند اوّل این حدیث را «حسن» و سند دوّم آن را مجهول همطراز صحیح(!!) دانسته است.
* حدیث 2- چنانکه گفتیم به قول مجلسی مجهول است. متن آن نیز محلّ تأمّل است زیرا امام فرموده معرفت صنع خداست و «لیس لِلعباد فیها صنع = مردم در ساخت [و ایجاد یا کسب] معرفت هیچ دخالتی ندارند». اوّلاً این جبر است که معرفت [یا بگو معرفت خدا] را اگر پروردگار به کسی داد [او صاحب معرفت میشود] وگرنه خود بنده و طلب او، در این امر دخیل نیست. طبعاً این امر موجب سلب تکلیف و مخالف عقل است.
* حدیث 3- مجلسی این حدیث را «حسن موثّق» شمرده ولی به نظر ما با وجود «ابن فضّال» که واقفی مذهب بوده و [علمای شیعه، واقفیّه را کلاب ممطوره (= سگان باران دیده) شمردهاند] و با وجود «احمد برقی» در سند این حدیث، به آن نمیتوان اعتماد کرد. علاوه بر این «حمزة بن محمّد الطّیّار» که نامش در حدیث چهارم نیز آمده، مجهولالحال است. متن حدیث بلااشکال است.
* حدیث 4 - مجلسی آن را «حسن موثّق» شمرده ولی به سبب وجود «حمزة بن محمّد الطّیّار» در واقع حدیثی مجهول است. متن حدیث اشکالی ندارد.
* حدیث5- مجهول است. متن حدیث نیزوضع خوبی ندارد. احادیث «عبدالأعلی» غالباً وضع واضح و خوبی ندارند. از جمله حدیث چهارم باب 38 کافی.
* حدیث 6- مرفوع و متن آن بلااشکال است.